7 امپراطوری بزرگ تاریخ (پارت1)

در فضای مجازی هیچ مطلبی به اندازه موضوع ” بزرگترین امپراتوری های تاریخ” چالش برانگیز نبوده و باعث جنجال کاربران نشده است. شاید بهتر است که یک بار برای همیشه تکلیف این قضیه را روشن کنم و هفت امپراتوری بزرگ که به سلطه بر جهان نزدیک شدند را لیست کنم.
منظورم از عبارت سلطه بر جهان، کنترل مستقیم و یا غیر مستقیم بخش عظیمی از جمعیت دنیاست. در حقیقت امپراتوری هایی که در این لیست قرار گرفته اند لزوما تمام جهان را در اختیار نداشته اند و همین که موفق شده باشند نزدیک به نیمی از جمعیت جهان را در اختیار داشته باشند کافی است.

(نقشه هر امپراتوری در بخش قدیمی‌ترین کامنت‌ها بارگذاری شده)


رتبه هفتم: امپراتوری اسپانیا

امپراطوری اسپانیا در دوره شکوهش در زمان حکمرانی چارلز پنجم و فیلیپ دوم از سلسله هابسبورگ، بر باقی مانده امپراطوری پرتغال یعنی هند، اتریش، روم و مستعمره های اسپانیا سلطه داشت. ارتش های هلند، آلمان، اسپانیا، ایتالیا و پرتغال توانستند برای یک دوره کوتاه در تاریخ با هم متحد شوند تا بر کل اروپا مسلط شوند. جمع این متحدان در تاریخ بی سابقه بود و اگر اسپانیا در میدان جنگ شکست نخورد بود، احتمالا قدرت مضاعفی پیدا میکرد. امپراطوری اسپانیا برای مدتی بیشترین حجم طلا، بهترین کشتی ها و  و بهترین ارتش های دنیا را در اختیار داشت و بیش از 13% از خاک دنیا را در زیر نفوذ مستقیم خود داشت.
چیزی که باعث شده بود امپراطوری اسپانیا بر دنیا سلطه پیدا کند این بود که انان بر خلاف مغول ها تکنولوژی برقراری ارتباط داشتند و می توانستند مناطق مختلف دنیا را کنترل کنند. در واقع بیشتر مستعمره های اسپانیا برای چند قرن تحت سلطه باقی ماندند. اما قدرت این امپراتوری هم بعد از چند شکست نظامی و تورم فزاینده ناشی از طلای انباشته شده از مستعمره هایش افول کرد.


رتبه ششم: امپراطوری مغول

نمی شود انکار کرد که مغول ها بیش از همه به سلطه بر جهان نزدیک تر شده بودند. در زمان شکوه این امپراطوری هیچ قدرتی در جهان یارای مقابله با تاکتیک های نظامی آنان را نداشت. حتی اگر انان تصمیم به فتح اروپا می گرفتند به احتمال زیادی می توانستند سراسر اروپا را فتح کنند و پیش از سال 1300 میلادی بر این قاره سلطه پیدا می کردند و سر پاپ را از تنش جدا می کردند.
اما بزرگترین فتوحات مغول ها تبدیل به بزرگترین ضعفشان شده بود، علی رغم تلاش های مضاعف آنان برای سلطه بر مناطق مختلف آسیا و تحمل نژاد ها و مذاهب مختلف، امپراطوری مغول خیلی زود پس از فتوحات اولیه چنگیز از هم گسست.
مغول ها با وجود اینکه در میدان جنگ بی همتا بودند، با این حال لجستیک لازم برای حفظ ارتباط بین نژاد های مختلف قلمرهایشان که در سال 1279 میلادی به 33 میلیون متر مربع می رسید را در اختیار نداشتند. با این حال توانستند در آن دوره بیش از 22% از خاک جهان را از چین تا مرز لهستان زیر سلطه درآورند و از هر 4 نفر در جهان، یک نفر زیر سلطه امپراطوری مغول قرار داشته است، در واقع مغولان برای مدت کوتاهی به سلط بر جهان نزدیک شده بودند و اگر اتفاقات طور دیگری رقم میخورد، احتمال داشت موفق شوند.


رتبه پنجم: امپراطوری عثمانی

امپراطوری ترک تبار عثمانی بر روی خاورمیانه، شمال آفریقا، ترکیه و بالکان سلطه داشت. این امپراطوری در دوران حیاتش کشورها و حکومت های بی شماری را فتح کرد. بزرگترین فتحشان هم تخریب امپراطوری روم شرقی یا همان بیزانس است که در سال 1453 میلادی قسطنطنیه پایتخت بیزانس را فتح کردند و به عمر امپراطوری کهنسال روم پایان دادند.
نکته تمایز امپراطوری عثمانی این بود که می توانست تفاوت های عمیق نژادی موجود در خاورمیانه و بالکان را آن هم برای قرن ها مدیریت کند. در طول تاریخ معدود امپراطوری هایی بودند که حتی برای مدت کوتاهی موفق به کنترل گوناگونی موجود در این منطقه شده باشند.
امپراطوری عثمانی در سلطه بر جهان آنچنان قدرتمد و با ثبات بود که حتی نزدیک بود در سال 1683 میلادی موفق به فتح شهر وین در قلب اروپا شود. اما وین در آخرین ثانیه ها با رسیدن نیروی امدادی از لهستان نیمه کاره ماند و محاصره شهر وین هم بعد از اغتشاش در ارتش عثمانی پایان یافت. اگر شهر وین سقوط می کرد، به احتمال زیاد بخش اعظم اروپا به دست این امپراطوری می افتاد و همانطور که گفته شد عثمانی ها در مدیریت یک امپراطوری چند ملیتی بسیار خبره بودند و اگر می توانستند در اروپا پیشروی کنند، مطمئنا موفق می شدند.
اما امپراطوری عثمانی در اوج شکوهش تنها توانست بر 3.49% از خاک جهان مسلط شود و نهایتا در سال 1923 سرنگون شد.


رتبه چهارم: ایالات متحده

بسیاری از افراد گمان می کنند که ایالات متحده بیش از هر کشور دیگری به سلطه بر جهان نزدیک شده است، این روزها ایالات متحده به جز قطب جنوب، در تمام قاره ها پایگاه های نظامی دارد و در سراسر جهان دولتمردان وابسته ای دارد که مستقیما از واشنگتون دستور میگیرند. اما بیشتر افراد برین باورند که ایالات متحده نباید یک امپراطوری در نظر گرفته شود. حتی ایالات متحده چند صد سال قبل زیر سلطه اسپانیا و انگلیس قرار داشتند.
اما چیزی که شاید کم تر کسانی از آن اطلاع داشته باشد این است که پس از پایان جنگ جهانی دوم در سال 1945 میلادی، ایالات متحده تا بیشترین حد ممکن توسعه پیدا کرد. نیروهای آمریکایی اروپای غربی، ژاپن، کره، جزایر کارائیب و بیشتر آفریقا را کنترل می کردند. کنترل میلیاردها نفر از مردم و بخش عظیمی از صنایع دنیا در کنار یک ارتش پویا به آمریکا این امکان را می داد تا در مسیر سلطه بر جهان قدم بردارد. اما این دولت تصمیم گرفت دست از کنترل (مستقیم) ملت ها بردارد و به شکل امروزی که میبینیم درآید.