22 اردیبهشت ، زادروز بانوی ریاضی ایران

میرزاخانی ریاضی‌دان ایرانی و استاد دانشگاه استنفورد بود. میرزاخانی در سال ۲۰۱۴ به خاطر کار بر «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضا‌های پیمانه‌ای آنها» برنده مدال فیلدز شد، که بالاترین جایزه در ریاضیات است. وی تنها زن و اولین ایرانی برنده مدال فیلدز است. زمینه تحقیقاتی او مشتمل بر نظریه تایشمولر، هندسه هذلولوی، نظریه ارگودیک و هندسه هم‌تافته بود.

مریم میرزاخانی در دوران تحصیل در دبیرستان فرزانگان تهران، برنده مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سال‌های ۱۹۹۴ (هنگ‌کنگ) و ۱۹۹۵ (کانادا) شد و در این سال به‌عنوان نخستین دانش‌آموز ایرانی نمره کامل را به دست آورد. وی نخستین دختری بود که در المپیاد ریاضی ایران طلا گرفت و به تیم المپیاد ریاضی ایران راه یافت؛ و نخستین دانش آموز ایرانی بود که دو سال مدال طلا گرفت.

میرزاخانی سپس در سال ۱۹۹۹ مدرک کارشناسی خود را در رشته ریاضی از دانشگاه شریف و دکتریِ خود را در سال ۲۰۰۴ از دانشگاه هاروارد به سرپرستی کورتیس مک‌مولن، از برندگان مدال فیلدز، گرفت. از مریم میرزاخانی به‌عنوان یکی از ده ذهنِ جوان برگزیده سال ۲۰۰۵ از سوی نشریه پاپیولار ساینس در آمریکا و ذهن برتر در رشته ریاضیات تجلیل شد.

میرزاخانی برنده جوایزی، چون جایزه ستر از انجمن ریاضی آمریکا در سال ۲۰۱۳ و جایزه کلی بود. وی از یازدهم شهریورماه ۱۳۸۷ (اول سپتامبر ۲۰۰۸) در دانشگاه استنفورد استاد دانشگاه و پژوهشگر رشته ریاضیات بود. پیش از این، او استاد دانشگاه پرینستون بود.

روز تولد مریم میرزاخانی ۲۲ اردیبهشت (دوازدهم مه) از سوی اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های ریاضی جهان با پیشنهاد کمیته بانوان انجمن ریاضی ایران به عنوان روز جهانی زن در ریاضیات نامگذاری شد.

در تیر ۱۳۹۶ اعلام شد مریم به دلیل ابتلا به سرطان در بیمارستانی در آمریکا بستری شده‌است. مریم از چهار سال پیش‌تر به سرطان پستان مبتلا بوده و این سرطان به مغز استخوان وی سرایت کرده بود. پدر و مادر وی برای مراقبت از او به آمریکا رفتند. پروفسور میرزاخانی در ۲۳ تیر ۱۳۹۶ در ۴۰ سالگی در بیمارستانی در کالیفرنیا درگذشت.

جوایز و افتخارات

مدال طلا. المپیاد جهانی ریاضی (هنگ‌کنگ ۱۹۹۴)، مدال طلا (با نمره کامل). المپیاد جهانی ریاضی (کانادا ۱۹۹۵)، همکار پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، تهران، ایران از ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۹ ، جایزه افتخاری دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۰۳، جایزه برترین فارغ‌التحصیلان دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۰۳ و جایزه پژوهشگر برتر بنیاد ریاضیات کلی در سال ۲۰۰۴ از جمله جوایز و افتخارات مریم میرزاخانی است.

دکتر مک مولن مغز متفکر در ریاضیات جهان می‌گوید: مریم شبیه یک کامپیوتر پیشرفته است. کامپیوتری که حس می‌کند، لبخند می‌زند، دنیا را دوست دارد، عاشقانه به دیگران کمک می‌کند.

+۲۲ اردیبهشت زادروز مریم میرزاخانی نابغه ریاضی و اولین زن برنده جایزه فیلدز ، یادش تا ابد ماندگار