پیشاپیش بخاطر کم و کاستیهای این مقاله عذر میخواهم...این مقاله ابتدا کمی علمی به نظر میرسد اما کم کم روال عادی اش را پیدا خواهد کرد. بیایید کمی درباره عوامل رشد کردن انسان صحبت کنیم...


غده‌ها بافتهایی هستند که سلولهای آنها ، برای ترشح کردن موادی ویژه تخصص یافته‌اند. غده‌هایی که ترشحات خود را از راه مجراهای موجود ، به داخللوله گوارشی می‌ریزند غده‌های برون ریز و غده‌هایی که ترشحات خود را در خون می‌ریزند غده‌های درون ریز نام دارند. ترشحات غده‌های درون ریز هورموننام دارد.

هورمونها در یک جای بدن به خون ترشح می‌شوند و در جای دیگر کار خود را انجام می‌دهند. به همین سبب هورمونها را گاه پیام رسانهای شیمیایی نیز می‌نامند.

مقدار هورمونها در خون بسیار اندک است. وجود هورمون را در بافتی که بر آن تاثیر می‌گذارد (بافت هدف) نیز تشخیص می‌دهند هورمونها کارهای مختلف را مانند راه اندازی و تنظیم سوخت و ساز بدن ، نگهداری حالت تعادل بدن ، تنظیم رشد و تنظیم تولید مثل را انجام می‌دهند. در بدن ما چندین غده وجود دارد که ترشحات هر کدام ، عمل یا اعمال ویژه‌ای را در نقاط معین بدن بر عهده دارند.
از جمله غده‌های درون ریز بدن هیپوفیز است که از مهمترین غده‌های درون ریز بدن بوده و از سه بخش پیشین ، پسین و میانی تشکیل شده است.

*ما امروز تنها با بخش پیشین آن کار داریم...

هیپوفیز پیشین شش نوع هورمون ترشح می‌کند که هر کدام بوسیله یک گروه سلول ویژه ترشح می‌شود و چون هر یک از این هورمونها وظیفه‌ای مشخص و مستقل دارد.می‌توان گفت که هیپوفیز پیشین غده‌ای است که عملا از شش غده مجزا تشکیل شده است.

هورمونهای هیپوفیز پیشین

• هورمون رشد یا سوماتروتروپ
  
  
• لاکتوژن
  
  
• هورمون محرک تیروئید یا تیروتروپ
  
  
• هورمون محرک بخش قشری غده فوق کلیوی یا کورتیکوتروپ
  
  
• هورمونهای محرک غده‌های تناسلی یا گنادوتروپها

تمام این هورمونها از جنس پروتئین هستند از این هورمونها ، هورمون رشد در رشد و نمو استخوانها و بطور کلی در رشد بدن موثر است و هورمون لاکتوژن در شیر سازی بوسیله غده‌های شیری دخالت دارد. و بقیه تنظیم کار غده‌های تیروئید ، فوق کلیوی ، و غده‌های دیگر را به عهده دارند.

*کمی درباره هورمون رشد توضیح بدهیم...
اگر هیپوفیز انسان را در دوران رشد خراب کنند، رشد آن متوقف می‌شود و اگر به او عصاره هیپوفیز تزریق شود کمبود رشدش جبران می‌شود و در صورتی که تزریق عصاره هیپوفیز مرتب ادامه یابد از حد معمولی نیز بزرگتر می‌شود.اثر هیپوفیز از طریق تاثیر عصاره آن در رشد استخوانها است. اهمیت این تاثیر در دوران رشد بسیار زیاد است زیرا در این زمان استخوان سازی ادامه دارد.

ماده‌ای پروتئینی در عصاره هیپوفیز موجود است که در استخوان سازی تاثیر دارد و موجب رشد می‌شود و به همین علت این ماده را هورمون رشد نامیدند.

ورزش و استراحت باعث کاهش گلوکز خونو کاهش گلوکز احتمالا سبب افزایش مقدار ترشح هورمون رشد می‌شود. همچنین مقدار هورمون رشد در هنگامی که شخص به خواب فرو رفته است افزایش می‌یابد و کم خوابی عامل عمده‌ای می‌تواند برای کاهش مقدار هورمون رشد باشد.

*فکرمیکنم همگی تقریبا با چیستی "هورمون رشد" آشنا شدیم...اکنون باید به این نکته بپردازیم...چرا برخی "کوتاه قد" می شوند؟ اصلا کوتاهی قد با چه معیاریسنجیده میشود؟

*برای اینکه اختلالات رشد را تشخیص دهیم، باید ابتدا وضعیت طبیعی رشد را بشناسیم. دوره رشد در انسان سه مرحله دارد: دوره شیرخوارگی، دوران کودکی و بلوغ. هر نوزادی که به دنیا می‌آید حدود 50 سانتی‌متر قد دارد که در دوره شیرخوارگی، یعنی 2 سال اول زندگی، در سال اول 25 سانتی‌متر و در سال دوم 12تا 13 سانتی‌متر به این قد اضافه می‌شود. بعد از آن دوره کودکی شروع می‌شود که در طی آن، کودک سالانه حدود 5 تا 7 سانتی‌متر قد می‌کشد.

سپس به دوران بلوغ می‌رسیم. دوران بلوغ یک دوره 4 یا 5 ساله است که در طی آن 17 درصد به قد فرد اضافه می‌شود، یعنی فرد حدودا 20 تا 25 سانتی‌متر قد می‌کشد.

*متاسفانه یک باور غلط در جامعه ما رایج است و آن هم اینکه افراد تا 25 سالگی قد می‌کشند. این باور اصلا صحیح نیست، چرا که رشد قدی افراد در پایانبلوغ متوقف می‌شود. پایان بلوغ در دختران به طور متوسط 15 سال و در پسران 16 یا 17 سال است بعد از آن دختران به طور متوسط فقط حدود 2 سانتی‌متر قد می‌کشند.

*حالااگر کسی در این بازه زمانی پایین تر از این مقدار یا بیشتر از این مقدار رشد کند دچار "اختلال در رشد" شده است...حالا بیاییم کمی درباره عوامل کوتاهی قد حرف بزنیم...

عوامل کوتاهی قد

*کوتاهی قد علل متعددی دارد. ممکن است کوتاهی قد، ژنتیکی باشد؛ یعنی پدر و مادر کوتاه قد هستند و فرزندشان هم طبیعتا این موضوع را به ارث برده است. برای اینکه قد نهایی هر فرد را حدس بزنیم، می‌توانیم میانگین قد پدر و مادر او را محاسبه کنیم و برای پسران 6 و نیم سانتی‌متر به آن اضافه و در دختران 6 و نیم سانتی‌متر از آن کم کنیم. البته اگر پدر و مادری کوتاهی قد دارند، دلیلنمی‌شود که کودک را بررسی نکنیم، چه بسا پدر و مادر هر دو کمبود هورمون رشد داشته‌اند و این مساله به کودک به ارث رسیده است ولی اگر سرعت رشد کودکطبیعی باشد، نشان دهنده آن است که کمبود هورمونی یا بیماری مهم دیگری در میان نیست.

*دومین دلیلی که ممکن است موجب کوتاه قدی کودک شود، تاخیر سرشتی رشد و بلوغ است. کودکانی که تاخیر سرشتی رشد و بلوغ دارند، در حدود 2 سالگی قدشان نسبتبه هم‌سن و سالان‌شان کم است ولی سرعت رشدشان نسبتا خوب است؛ یعنی رشد قدیحدود 5 سانتی‌متر در سال را دارند، ولی همیشه نسبت به هم‌سن و سالان‌شان کوتاه‌تر هستند.

*وجود هر نوع بیماری مزمن در بدن کودک هم می‌تواند رشد او را مختل کند؛ مثل کم خونی مزمن، نارسایی قلب، نارسایی ریوی، سوء جذب در دستگاه گوارش و...

*جالب است بدانید که حتی استرس‌های روانی و اجتماعی هم ممکن است رشد قدی کودک را مختل کنند؛ مثلا در خانواده‌های پرجمعیت که توجه والدین به کودک و حمایت‌های روانی آنها کمتر است، کودکان دچار کاهش رشد قدی می‌شوند. مصرف مداوم برخی داروها هم می‌تواند موجب کاهش رشد شود. به طور مثال، کودکی که آسم دارد و کورتون مصرف می‌کند، یا کودکانی که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی را می‌خورد هم ممکن است دچار اختلال رشد شوند.

*در نهایت اختلالات هورمونی- که سردسته آنها کم کاری تیرویید است - می‌توانند باعث افت رشد شوند اما اختلال مهم دیگر کمبود هورمون رشد است.خوشبختانه کمبود هورمون رشد شیوع اندکی دارد.

*راه درمان این بیماری(کمبود هورمون رشد) آن است که هورمون رشد را از بیرون به بدن برسانیم و چون هورمون رشد را نمی‌شود به شکل قرص یا شربت درآورد، تنها راه رساندن آن به بدن کودک، تزریق است. کودکی که کمبود هورمون رشد دارد باید برای مدت چندسال، هر روز، هورمون رشد را تزریق کند.

بازخوانی یک زندگینامه

*مسی، فوتبال را از 5 سالگی در باشگاه محلی گراندولی در روزاریوی آرژانتین شروع کرد و مربی‌اش پدرش بود. در 9سالگی، به باشگاه معروف‌تری در همان شهر رفت اما جثه کوچک‌اش دردسرساز بود. در مدرسه، قدش به‌قدری کوتاه بود که او را به زمین ورزشی راه نمی‌دادند.

*مشکلات لیونل مسی، از 11 سالگی اوج گرفت. یکی از مسوولان باشگاه معروف ریورپلاته، برای یک مهمانی به منزل پدر و مادرمسی آمد و خانواده امیدوار بودند که آن ملاقات، سکوی پیشرفت این کودک خردسال‌شان شود. مسوولان باشگاه ریورپلاته به حدی تحت تاثیر تکنیک او قرار گرفته بودند که بلافاصله برای قرارداد بستن با او اعلام آمادگی کردند اما خوشحالی آنها زیاد طول نكشید؛ چون مسوولان باشگاه به خورخه مسی، پدر لیونل،گفتند که پسرش به بیماری "کمبود هورمون رشد" مبتلاست و طبق نظر پزشکان، هیچگاه از 140 سانتی‌متر بلندتر نخواهد شد. این بیماری، نه تنها باعث هدر رفتن استعداد فوتبالی او می‌شد، بلکه زندگی آینده او را نیز کاملا تغییر می‌داد.


*لیونل در آن سال‌ها تنها یک متر و 32سانتی‌متر بود. هزینه درمان بیماری او، یعنی 1000 دلار در ماه، چیزی نبود که باشگاه آرژانتینی به پرداخت آن راغب باشد؛ آن هم برای نوجوانی که معلوم نبود چه آینده‌ای منتظر اوست. پس انداز این خانواده 6 نفری هم کفاف هزینه درمان طولانی مدت او را نمی‌داد.

برای همین، پدرش سعی کرد با باشگاه‌های اروپایی تماس بگیرد توجه آنها را به استعداد پسرش جلب کند؛ بلکه آنها هزینه‌های درمان او را بپذیرندو از آنجا که تعدادی از خویشاوندان خانواده «مسی» در منطقه کاتالونیای اسپانیا زندگی می‌کردند، لیونل مسی به همراه پدرش به اسپانیا رفت تا در آزمون باشگاه بارسلونا شرکت کند.


*یک بار پوشیدن لباس بارسلونا کافی بود تا کارلز رکساچ، مدیر ورزشی این تیم، از بازی این نوجوان کوتاه‌قد شگفت‌زده شود. او در اولین حضورش در یک بازی تمرینی 5 گل زد تا بارسلونا با کمال میلهزینه‌های درمان او را بپردازد.


این روزها

*این روزها هجمه ها علیه تیم محبوبمان زیادتر از قبل شده است.شاید به جرات می شود گفت هیچ تیمی به اندازه بارسلونا مورد حمله قرار نگرفته است.سایت های رئالی که کارشان همیشه همین بوده است،این معزل گاهی به خبرگزاری هایی که خود را بی طرف میخوانند هم کشیده شده است،حتی در تلویزیون ملی امان این روزها بیشتر از قبل شده است.


*و من این ها را نشانه بزرگی تیمم می بینم.تیم محبوب من "بارسلونا".

*تیمیکه به بیش از یک قرن فوتبال تکراری پایان داد،فلسفه تیمی جهان را تغییر داد و تاریخی جدید بنا نهاد.بارسلونا نه کلکسیون بزرگ اهدایی دیکتاتورها راداشت،نه گنجینه آنها را،نه اهل باند بازی و زد و بند بود،نه به کسی باج داد و نه جلوی کسی سرش را خم کرد.

*به خودش تکیه کرد و برای یک عمر آبرو خرید.

*اینروزها هر ثانیه اش یک بهانه جدید می آورند برای زیر سوال بردن بارسلونا و وقتی که جواب های ما را می بینند و با منطق ما مواجه میشوند و چیز جدیدی درخود نمی بینند که بروز بدهند به "تمسخر" رو می آورند.

*این روزها قد کوتاه مسی با افتخاراتی که بزرگترین اسطوره های فوتبال هم آرزویش را دارند،خاری شده است به چشم کسانی که از حسادت نمی دادند چه بکنند و چه بگویند...

*"هورمونی" صدایش میکنند و فکر می کنند "آدم" شده اند و در آخرین حمله اشان هوش سرشار مسی را نتیجه تزریق همین هورمون ها میدانند و دلیلشان یک تحقیق دانشگاهی معمولی است که یکی از خبرگزاری ها آن را منتشر کرده و من هیچ جای دیگر هم آن را ندیدم.

هوش و قد

*شما چه فکر می کنید؟ هوش و قد چه رابطه ای با هم دارند؟

*ایندیگر یک چیز اثبات شده است که هوش و قد هیچ رابطه مستقیم یا غیر مستقیمی ندارند . برخی بر این باورند که هر کسی قدش بلندتر است هوش بیشتری دارد و اینکاملا اشتباه ست.مقاله ای در این رابطه میخواندم که همین سوال از یک دکتر روان شناس پرسیده شده بود و جوابی که داده شده بود اینگونه بود(نقل به مضمون) این سطحی نگری ماست که ما را به این نتیجه میرساند،عوامل بسیار زیادی در کاهش یا افزایش هوش موثرند و نمیشود روی یک موضوع تاکید کرد.افرادقد بلند خیلی بهتر میتوانند در جامعه نظر ها را به سوی خودشان جلب کنند و افراد قد کوتاه باید استعدادهای درونی بیشتری از خودشان را شکوفا کنند.
*شایدشما فکر کنید قد بلندها راحت تر کار پیدا می کنند،اما به این فکر نمی کنیدکه چقدر آدم قد بلند وجود دارد که بدلیل عدم کارایی از کار اخراج میشوند.یا نوابغ علمی که اصلا قد بلندی نداشته اند.

*هیچ جای دنیا به اثبات نرسیده است که قد بلند باعث افزایش ضریب هوشی می شود.در تمام مقالاتیکه من مطالعه کرده ام کسانی که از نظر قدی مشکل دارند از نظر هوش کاملا شبیه دیگران هستند.

*عوامل کم یا زیاد بودن هوش افراد هر چه که باشد(که نیاز به لیست کردن نداریم) قد نیست.

بررسی یک مقاله

*امیدوارمتا اینجا خسته نشده باشید و این مقاله توانسته باشد اطلاعات مختصری از "هوش"،"قد"و رابطه بین آنها،"عوامل کوتاهی قد" و ... به شما داده باشد.

*امیدوارم با مشکلی که مسی با آن مواجه بود به طور مختصر آشنا شده باشید.

*دریکی از وبلاگ های رئالی که همیشه یک مطلب نسنجیده دارد که بشود بر اساس آنمنطق برخی طرفداران رئال مادرید(در صورت داشتن منطق)را زیر سوال برد،مطلبینوشته شده است که در آن با استناد به یک تحقیق دانشگاهی که در آن عنوان شده است: "این نوع درمان(اضافه کردن هورمون رشد) نه تنها سبب رشد بلکه باعث افزایش ضریب هوشی آنها (کسانی که هورمون رشد به آنها تزریق شده بود)شد" به این نتیجه رسیده است که هوش مسی بوسیله تزریق هورمون ها بالا رفته است.

*خوب بیایید درباره این خبر یا مقاله بیشتر بحث کنیم...

*1. جمله اول این مطلب این است:"این مطلب رو با توجه به این فرستادم که دانشمندان هلندیپس از تحقیق بر روی مغز لیونل مسی دریافتند که او مانند دانشمندی میداند که با توپچه کند"

واقعا واضح است که چه سوزشی پشت این نوشته است...(من که دلم کباب شد برا نویسنده اش!!!)

*2. منبعاین مقاله سایتی است به نام "نیک صالحی"...چون در فضای مجازی فقط همین یک سایت آن را منتشر کرده است.یک سایت کاملا غیر معتبر...(درباره این موضوعات واقعا اعتباری ندارد)...از این نمونه سایت هایی است که هر چه هر جا ببینند کپی پیست میکنند و برایشان فرق نمی کند چقدر این حرف درست باشد یا نباشد حتی...

*3. منبع خبر "نیک صالحی" وبسایت "ایسکانیوز" است...خبرگزاری وابسته به دانشگاه آزاد که خیلی وقت پیش حدود چهار سال یا بیشتر بسته شد.حتی نمیشود در آرشیوش هم گشت که چنین نوشته ای بوده است یا نه....

همین دو گزینه (2و3) شاید برای رد این مدعا کافی باشد...اما کمی به متن این نوشته رجوع کنیم...

*4. دراین مقاله آمده است که :"کاهش هورمون رشد در خون سبب کاهش بهره هوشی میشود." همانطور که گفتیم اصلا این مطلب در جایی اثبات نشده است،حتی از پزشکانی که در این باره سوال شده است آن را یک نظریه میدانند که نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.تحقیقات جدید که چیزی نشان نداده است...(تحقیق آمده در مقاله در دهه 90 میلادی انجام شده است)

*5. شاید نکته مهمتر این باشد،در یک خط پایین تر از جمله مذکور آمده است: "پزشکان معتقدند افزایش سطح هورمون‌های رشد تأثیر بسیار کمی در بهبود بهره هوشی دارد"

دو نکته اینجا وجود دارد...

الف) در مقاله یا خبری که در سایت رئالی ها آمده است این جمله حذفشده است،کاملا واضح است چرا...این طور نیست؟ این امر نشان دهنده تصرف در یک مطلب به سود خود است،نویسنده سایت رئالی مذکور حتی خودش هم میداند که چهیاوه ای گفته است.

ب) این جمله کافیست که اثبات شود هوش سرشار مسی اصلا ربطی به تزریق هورمون ندارد.تازه وجود لیونل مسی و هوش زبان زدش،نظریه آمدهدر ابتدای مقاله را "کاهش هورمون رشد در خون سبب کاهش بهره هوشی میشود" را به کلی رد می کند.


*حالارئالی ها باید بیایند و مغالطه هایی که عمدا انجام داده اند را توضیح بدهند،واقعا چرا اینقدر دشمنی با لیونل مسی،با بارسلونا...


نتیجه گیری و خلاصه

*نتیجه گیری این مطلب خیلی ساده است،شاید همان خلاصه موضوع باشد:

1.غده هیپوفیز مسئول ترشح هورمون رشد است

2.گاهی دلیل کوتاهی بیش از حد قد "کمبود هورمون رشد" است چیزی که لیونل مسی با آن دست به گریبان بود

3.راه درمان این مشکل تزریق هورمون رشد است

4.کسانی که دچار کوتاهی قد هستند ضریب هوشی عادی دارند

5.تزریق هورمون رشد تاثیر چندانی روی بهره هوشی ندارد.

حرف آخر

*اسطورهاین روزهای باشگاه ما،بزرگترین فوتبالیست تمام ادوار جهان و پر افتخارترینآن ها...قدش از این که هست هم کوتاه تر بود.اما عزمی به بزرگی بلندترین قله های جهان داشت.


*کسی که از همان اول هم با این مشکل مثل یک مرد برخورد کرده بود.وقتی از مسی پرسیده بودند:"به خاطر آنکه ریزه میزه بودی، به هیچ مشکلی برنمی خوردی؟!!!"

جواب میدهد:"هیچ وقت به خاطر قد کوتاهم مشکلی نداشتم. همیشه کوچکترین نفر در صف مدرسه و در صف بازیکنان تیمم بودم"


*اماباشگاهی فراتر از یک باشگاه در دنیا وجود داشت که کسی دیگر را درون مسی کوچک دیده بود.بارسلونا مردی بزرگ را درون بچه خردسال آن روز میدید که اگر تمام توپ های طلای جهان را هم به او بدهند حتی ذره ای از انگیزه او برای فتح قله های موفقیت کم نمیشود،بارسلونا اسطوره ای تمام نشدنی را درون مسی کوچک که هر روز به تزریق هورمون نیاز داشت می دید.


*این اصلا چیزی نیست که بخواهم از آن خجالت بکشم.این افتخار من است که طرفدار باشگاهی هستم که کودکی را که ممکن بود بخاطر مشکلی که "هیچ نقشی در آن نداشت"  تمام استعدادهای خدادادیش نادیده گرفته شود را دوباره احیا کرد.


این مایه افتخار من است که طرفدار کسی هستم که تمام مشکلات و رنج های درمان را به جان خرید و با تمام وجود تلاش کرد و تمام افتخارات فوتبال را یکی پس از دیگری بدست آورد.

*شما با تمسخر لیونل مسی حتی طرفداران خودتان را هم کهقد کوتاهی دارند مورد تمسخر قرار داده اید.خوب کاری بیشتر از این هم از دستتان بر نمی آید.

*انیشتین 5 سانتیمتر از من کوتاه تر بود اما هوشش هزار برابر از من بیشتر،لیونل مسی 5 سانتیمتر از انیشتین هم کوتاهتر است اما هوشش را با او مقایسه می کنند.


*اگر واقعا هورمون رشد چنین معجزه ایمی کند توصیه میکنم پزشک تیم رئال مادرید هر چند وقت یکبار چند قطره هورمون رشد برای کریس رونالدو تجویز کند تا اینقدر جلوی یک بازیکن 170 سانتی متری تعظیم نکند و تمام افتخارات را دو دستی تقدیمش نکند.خدا را چه دیدی شاید فرجی شد و هوشش کمی بیشتر شد!!!

---

منابع و مواخذ:

1.دانشنامه رشد،بخش علوم طبیعت،قسمت متابولیسم

2.ایران سلامت،گفتگویی با دکتر محسن خوش‌نیت

3.ایران سلامت،مقاله ای از دکتر روزبه بخیت

4.پاسخ به سوالات پزشکی،دکتر مجتبی رستم زاده

5.شبکه اینترنتی آفتاب،پرسش و پاسخ با دکتر پرویز رزاقی روان

6.چند منبع دیگر که یادم نیست...مثلا مصاحبه با لیونل مسی و ...